Jeden z najstarszych kościołów w Warszawie

Pierwsza zmianka o parafii na Tarchominie pochodzi z 1427 roku, a obecny murowany kościół został najprawdopodobniej zbudowany w 1518 roku. Co wiemy o najstarszym kościele na Białołęce?

Najstarszy oryginalny przedstawiciel gotyku w obecnych granicach Warszawy został ufundowany przez jedną z zamożnych tarchomińskich rodzin. Nie jest jednak wiadomo przez którą: Gołyńskich czy Wesslów. W pierwszej połowie XVIII wieku budynek zaczęli remontować nowi właściciele okolicznych ziem, Ossolińscy.

Niedokończony dwór

Pozostałością po rodzinie Ossolińskich jest ich dworek, który współcześnie tak dobrze widać idąc ścieżką nadwiślańskiego wału, praktycznie obchodząc stary, wsparty na modrzewiowych kolumnach dworek. To właśnie na tym terenie hrabia Tadeusz Mostowski planował wybudować swój pałac. Z jego planów udało skończyć się jedynie prawe skrzydło (oficynę) i lewą kordegardę, w których mieści się współcześnie seminarium duchowne. Co ciekawe, budynki wykonane są z nietypowego materiału. Pize, bo tak się nazywa, to mieszanina gliny ze słomą. W budowie z Pize specjalizowali się francuzi, stąd możemy dostrzec pozostałości ich osadnictwa na Białołęce. Obecnym gospodarzem kompleksu jest diecezja warszawsko-praska, która dalej pielęgnuje budynki oraz przyległy do nich park, będący częścią całego założenia.

Dalsze losy

W XVII wieku kościół został rozbudowany o kruchtę, zakrystię i skarbiec. Na początku XX wieku inżynier Władysław Kisiel-Kisielski przeprowadził regotyzację świątyni, pozbywając się zewnętrznego tynku i odsłaniając czerwone cegły, przywracając także oryginalny gotycki charakter. Kościół jest bowiem reprezentantem nurtu tzw. gotyku mazowieckiego lub nadwiślanego. Po drugiej wojnie światowej kościół został nieznacznie odremontowany, a w zewnętrznej dzwonnicy założony nowe dzwony - poprzednie zostały zrabowane przez hitlerowców. Współcześnie w najstarszym kościele na Białołęce znajduje się parafia im. świętego Jakuba Apostoła, która regularnie prowadzi msze dla okolicznych mieszkańców w zabytku, a także we współczesnym już budynku kaplicy, który stoi tuż obok.

Zwiedzanie

Choć zwykle seminarium zamknięte jest dla turystów, w pierwsze soboty miesiąca, po wcześniejszym umówieniu wizyty możliwe jest zwiedzenie całego obiektu. Grupa nie może jednak przekraczać 10 osób. Więcej o zasadach zwiedzania i kontakt do Księdza Prokuratora znaleźć można na stronie seminarium:

https://wsddwp.edu.pl/seminarium/zabytki/

Źródła:

Zabytkowe tablice przed kościołem
Pan Mariusz Wawa dzielący się swoją wiedzą na stronie Informatora Dzielnicy Białołęka na Facebooku
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zesp%C3%B3%C5%82_dworski_Mostowskich_w_Warszawie [dostęp 31.08.2022]
https://wsddwp.edu.pl/seminarium/zabytki/ [dostęp 31.08.2022]
http://fenomenwarszawy.blogspot.com/2012/08/ktory-warszawski-koscio-jest-najstarszy.html [dostęp 31.08.2022]